Δε διαβάζω για να μη με λένε «φυτό»!

Πολύ συχνά, παρατηρείται, ότι ορισμένοι μαθητές ενώ έχουν ένα πολύ καλό νοητικό δυναμικό δεν αποδίδουν όσο θα μπορούσαν στα σχολικά μαθήματα. Οι μαθητές αυτοί δε βιώνουν τη σχολική μάθηση ως κάτι θετικό, διασπόνται εύκολα και έχουν χαμηλές προσδοκίες σχετικά με τις επιδόσεις τους. Δεν βρίσκουν καμία ικανοποίηση στο σχολείο και αναπτύσσουν αρνητική στάση απέναντι στους εκπαιδευτικούς τους.

Υπάρχει όμως και μία κατηγορία μαθητών που δε μελετούν όσο θα μπορούσαν για να μη γίνουν θύματα ειρωνικών σχολίων από τους φίλους τους και αποκλειστούν από την ομάδα! Οι έφηβοι μαθητές και κυρίως μεταξύ 13-15 ετών, όταν έχουν χαμηλές επιδόσεις στο σχολείο, ως μέσω άμυνας, τείνουν να κοροϊδεύουν τους συμμαθητές τους που είναι καλύτεροι από αυτούς και να τους αρνούνται την είσοδο στην παρέα τους. Οι όροι «φυτό» και «σπασίκλας» είναι ιδιαίτερα συνηθισμένοι στα σχολεία, όπως και η απομόνωση από την παρέα όσων φέρουν αυτόν τον «τίτλο».

Εξαιτίας αυτού του φόβου ορισμένοι έφηβοι συμμορφώνονται, συνειδητά ή ασυνείδητα, με τους κανόνες της ομάδας. Η συμμόρφωση είναι μια διαδικασία κατά την οποία το άτομο διαμορφώνει τη γνώμη, τη διάθεση και γενικά τη συμπεριφορά του ανάλογα με αυτή της ομάδας ακόμα και όταν γνωρίζει ότι οι κρίσεις της ομάδας μπορεί να είναι λανθασμένες.

Γιατί άλλοι συμμορφώνονται ενώ άλλοι όχι; Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η προσωπικότητα του εφήβου. Παρατηρείται ότι:

v      Οι έφηβοι με χαμηλό βαθμό αυτοεκτίμησης έχουν έντονη τάση συμμόρφωσης καθώς μέσα από την ομάδα θεωρούν πως αναγνωρίζεται η αξία τους.

v      Η θέση, δηλαδή το status ενός ατόμου μέσα στην ομάδα επηρεάζει επίσης τη συμμόρφωση. Τα άτομα με υψηλή θέση, δεν ενδιαφέρονται να συμμορφωθούν, λόγω της αυτοπεποίθησής τους. Όσοι έχουν  χαμηλή θέση παρουσιάζουν εξίσου μικρό βαθμό συμμόρφωσης γιατί μπορεί να μην συγκινούνται από τα οφέλη αυτής της ομάδας. Αντίθετα με τις προηγούμενες κατηγορίες, όσοι κατέχουν μεσαία θέση συμμορφώνονται περισσότερο επειδή αναμένουν κάποιο κέρδος, όπως πχ να βελτιώσουν τη θέση τους.

Πώς μπορεί λοιπόν κάποιος να κάνει έναν τέτοιο μαθητή να αλλάξει στάση; Κλειδί σε όλα αυτά είναι η αυτοεκτίμηση. Ο γονιός ή ο εκπαιδευτικός χρειάζεται να τον βοηθήσουν ώστε να αποκτήσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του.

v      Να του δείξουν ότι τον εμπιστεύονται και ότι τον αγαπούν και τον εκτιμούν για αυτό που πραγματικά είναι.

v      Να του τονίζουν συχνά ότι αξίζει ακριβώς επειδή είναι μοναδικός και όχι απλά και μόνο επειδή ανήκει σε μια ομάδα.

v      Να τον επαινούν και να δείχνουν ικανοποίηση για τις επιτυχίες του.

v      Να τον προτρέπουν και να τον ενθαρρύνουν να κάνει πράγματα μόνος του.

v      Να τον κάνουν να αγαπήσει τη μάθηση και να κατανοήσει ότι μελετά όχι μόνο για να πάρει καλούς βαθμούς αλλά και για να αποκτήσει γνώσεις που θα τον κάνουν πιο ολοκληρωμένο άνθρωπο.

Κλείνοντας, είναι ιδιαιτέρως σημαντικό οι ίδιοι οι γονείς να δώσουν αξία στη μάθηση και στη γνώση και όχι στη βαθμοθηρία. Οι βαθμοί μπορεί να υπάρχουν ως κίνητρο όμως δεν πρέπει επ’ ουδενί να αντικαθιστούν την ουσία της μάθησης. Έχοντας αυτά στο μυαλό, ο έφηβος μαθητής θα αποκτήσει τα εσωτερικά κίνητρα που θα τον βοηθήσουν να αποκτήσει την αυτοπεποίθηση που του χρειάζεται.